کد مطلب:38037 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » اهل بيت

ـ ولايت مطلقه فقيه كه معصوم نيست، در زمان غيبت چگونه قابل تعيين است؟

بي ترديد تشكيل حكومت در جامعه ضروري بوده و خردمندان بر آن اتفاق نظر دارند. يكي از اركان حكومت رهبري آن است. در خصوص گزينش رهبري راهكارهاي متعددي ارائه شده است. در جوامع غير ديني، معمولاً رهبر سياسي از سوي مردم و يا خبرگان و يا نصب رهبر از سوي حاكم قبل صورت ميگيرد. از سوي ديگر براي رهبر شرايط ويژه لحاظ ميشودكه اين مسؤليت سنگين به شايسته ترين فرد واگذار شود. در انديشه سياسي مسلمانان نيز راهكارهاي متعددي جهت گزينش رهبر ارائه شده است. انديشمندان اهل سنت عقيده دارند كه رهبر سياسي جامعه بعد از پيامبر اسلام (ص) از سوي مردم و يا از سوي اصحاب اهل حل و عقل[19] و يا حاكم قبل شكل ميگيرد[20] و شرايط مانند قانون داني[21]، عدالت[22] لحاظ شده است. البته عصمت براي رهبر شرط نيست. در حوزة انديشه سياسي شيعي گزينش رهبري با انديشه اهل سنت تفاوت دارد. شيعيان عقيده دارند كه در زمان حضور معصوم (ع) رهبر از سوي خداوند شكل گرفته و عصمت و شرايط ديگر مانند عدالت[23]، قانون داني[24] نيز لازم است: از اين رو بعد از پيامبر (ص) رهبر، امامان معصوم (ع) بوده و آنان از سوي خداوند نصب شدهاند. از سوي ديگر شيعيان عقيده دارند كه در زمان غيبت، فقيهان به طور عام با رعايت ويژگي هايي مانند اجتهاد[25]، عدالت[26]، مديريت و ... از سوي معصومان (ع) با اذن خدا منصوب ميشوند. البته در زمان غيبت براي مجتهدان عصمت شرط نيست. عدم عصمت فقيهان با تعيين آنان به عنوان رهبر، از سوي شارع منافات ندارد؛ زيرا شرع براي فقيه شرايط ديگر مانند عدالت را لحاظ كرده است كه با عدم آن، رهبر خود به خود عزل شده و لياقت رهبري را ندارد. از سوي ديگر، شارع مقدس عصمت را تنها براي پيامبر (ص) و ائمه (ع) شرط دانسته است. در جوامع ديگر نيز، كه رهبران از سوي مردم انتخاب ميشوند و تمام اختيارات حكومتي را دارند، معصوم نيستند.



در اين جا اگر اين پرسش مطرح شود كه رهبران ديگر جوامع معصوم نيستند چگونه تعيين ميشوند؟



در جواب بايد گفت: تمامي نظام هاي حكومتي شرايط خاصي براي انتخاب رهبر و حاكم مقرر شده كه گزينش و انتخاب بر اساس آن معيارها صورت ميگيرد تا اشتباه و خطا كم شده و بهترين ها انتخاب شوند. در جامعه ديني نيز اگر ولي فقيه رهبر نبوده چه كسي و با چه شرايطي براي رهبري گزينش ميشد؟ جز اين كه رهبر از سوي مردم با شرايط خاصي گزينش ميگرديد. عدم عصمت آنان منافات با تعيين مردم نداشت. در زمان غيبت، ولي فقيه با شرايط خاص گزينش ميشود و مردم نيز حق نظارت بر عملكرد فقيه را داشته كه اين نظارت ضريب اشتباه فقيه را به حداقل ميرساند. از سوي ديگر، در جامعه اسلامي ايران، مجلس خبرگان رهبري وجود دارد كه عدهاي خبرگان و كارشناسان هستند، كه هم رهبر







رهبر را با شرايط خاصي انتخاب ميكنند و هم بر تمام فعاليتهاي دو نظارت كرده و عزل و نصب رهبر را بر عهده دارند. هرگاه رهبر كوچكترين اشتباه را انجام دهند و يا العياذبالله مرتكب فسقي شود، هم خود از منصب الهي عزل شده و هم خبرگان بايد آن را عزل و به اطلاع مردم برساند؟ از اين رو گزينش رهبري از سوي خبرگان مردم آن هم با شرايط خاص، هيچ منافاتي با عدم عصمت آنان ندارد؛ چنان كه در جوامع ديگر نيز رهبران غير معصوم از سوي مردم به عنوان رهبر گزينش ميشوند. البته از ديدگاه شيعه، رهبري از اهميت ويژهاي برخوردار بوده و امامت ادامة رسالت است، از اين رو شرايط خاصي براي رهبري ارائه شده كه با رعايت آن شرايط مشكل عدم عصمت ولي فقيه نيز حل ميشود . بر اين اساس ميتوان گفت : تعيين رهبري غير معصوم، آن هم با شرايط ويژه كه ضريب اشتباه فقيه را به حداقل ميرساند، نه بر شارع مقدس مشكل آفرين است و نه در جامعه ديني مشكل ساز است . آن چه متأسفانه جامعة اسلامي را دچار مشكل كرد، خارج نمودن امام معصوم (ع) و فقيهان عادل از صحنة سياست بود. در صدر اسلام ، مردم علي (ع) و ديگر امامان (ع) را رها كرده و دستورات شرع را ناديده گرفته بودند و در زمان غيبت حق فقيهان عادل و قانون دان را غصب كردند. متأسفانه ناديده گرفتن حق معصومان (ع) و فقيهان سبب شد كه رهبران ستمگر و قدرت گرا بر مسند قدرت قرار گرفته و جهان اسلام را دچار مشكلات فراوان نمايند. در عصر حاضر فقيهي مانند امام راحل كه رهبري جهان اسلام، بهويژه ايران اسلامي را بر عهده داشت، چه مشكلي بهوجود آمد؟! با مقايسه رهبري يك فقيه به نام امام خميني (س) با رهبران ستمگر ديگر كه مدت ها در ايران حكومت ميكردند، مي توان دريافت كه فقيه، رهبر واقي جامعه بوده و تعيين چنين رهبري از سوي شرع، معقول ترين و كار آمد ترين راهكار بوده است كه از سوي شارع مقدس بهوجود آمده است.